یکی از مهمترین اجزاء خودرو که در جهت حرکت آن کمک می‌کند تسمه تایم و زنجیر تایم است. از تسمه تایم برای به حرکت درآوردن میل سوپاپ و جا به جایی سوپاپ‌ها استفاده می‌شود. امروزه بیشتر از تسمه تایم استفاده می‌شود، اما بسیاری از خودروسازان محبوب دنیا همچنان از زنجیر تایم استفاده می‌کنند. در این مقاله با تسمه تایم و زنجیرتایم بیشتر آشنا خواهیم شد و در می‌یابیم کدام یک برای خودرو مناسب‌تر است.
طرز کار تسمه تایم و زنجیر تایم
زنجیر تایم و یا تسمه تایم استفاده شده در موتور در هنگام اتصال میل‌لنگ به بادامک‌ها موجب می‌شود، سوپاپ‌ها با توجه به موقعیت میل لنگ باز و بسته شوند. باز و بسته شدن سوپاپ ها متناسب با موقعیت میل لنگ باعث می شود هنگام مکش، سوپاپ های ورودی (Intake) و در زمان تخلیه، سوپاپ‌های تخلیه (Exhaust) باز شوند. در صورتی که سوپاپ‌ها در زمان مناسب باز و بسته شوند، عمل مکش، تراکم و تخلیه به خوبی و با دقت کافی انجام می‌شود. برای زنجیرتایم سنسورهایی وجود دارد که با استفاده از اطلاعات آن، زمان دقیق جرقه زنی توسط ECU تخمین زده می‌شود و توسط شمع انجام می‌شود.
تسمه تایم یا زنجیر تایم؛ کدام برای خودرو مناسب‌تر است؟
به طور کلی، از زنجیر تایم در خودروهای لوکس و گران قیمت استفاده می‌شود و از تسمه تایم در خودروهای اقتصادی. زیرا هزینه تولید موتورهای تسمه ای مناسب‌تر از زنجیری است. همین اختلاف سبب می‌شود خودروسازان برای کاهش هزینه‌ها از تسمه برای موتورها و خودروهای اقتصادی خود استفاده کنند. تسمه تایم و زنجیر تایم از لحاظ جنس و دوام با یکدیگر متفاوت هستند. جنس زنجیرتایم از فلز است، اما تسمه تایم از پلاستیک مقاوم ساخته شده است. به همین علت زنجیرتایم از مقاومت بیشتری برخوردار است. همچنین زنجیر تایم به علت تماس فلز با فلز سر و صدای بیشتری تولید می‌کند. در صورتی که تسمه تایم به علت جنسی که دارد سر و صدای کمتری از آن منتشر می‌شود.
نشانه های خرابی زنجیر تایم و تسمه تایم چیست؟
اولین راه تشخیص خرابی تسمه تایم بررسی میزان فرسودگی آن است. میزان فرسودگی تسمه تایم را نمی‌توان از روی صدا تشخیص داد، به همین علت، می‌توان از میزان ترک خوردگی‌های ریز و نمایان شدن الیاف سازنده آن، میزان عمر تسمه و همچنین مقدار عمر باقی مانده آن را تخمین زد. اما در صورت خرابی و کشیدگی زنجیر تایم، صدایی اضافه از موتور شنیده می شود که نشان دهنده عملکرد نامناسب زنجیر تایم است.
زمان مناسب تعویض زنجیر تایم و تسمه تایم
زنجیر تایم طوری طراحی شده است تا بتواند بدون نیاز به این که تعویض شود به صورت دائمی کار کند. در صورت روغن کاری مناسب زنجیر، مشکلی به وجود نمی آید و می تواند در طول عمر موتور فعال باشد. تعویض به موقع روغن، مجراها و اجزای درون موتور از جمله زنجیر تایم تمیز و بدون جرم باقی می ماند و بیش تر عمر می کند. در عین حال عمر مفید تسمه تایم با توجه به نوع آن بین ۵۰ هزار کیلومتر تا حدود ۱۰۰ هزار کیلومتر، متفاوت است. حتی در صورتی که از خودرو خود استفاده نمی‌کند امکان خشک شدن و از دست دادن انعطاف تسمه تایم وجود دارد و بهتر است هر سه سال تعویض شود.