مهمترین دلایل لرزش موتور خودرو و روش های برطرف کردن آن

گاها در خودرو خود لرزش‌های خفیفی احساس می‌کنید که این به‌دلیل چرخش مداوم میل گاردان، چرخ‌دنده‌های گیربکس و سایر بخش‌های متحرک موتور است. اما ممکن است در موارد خاص این لرزش‌ها تشدید شود که در نهایت منجر به افزایش صدا در موتور خواهد شد. این لرزش‌های دلایل مختلفی دارند و نمی‌توان از آن به سادگی عبور کرد. در ادامه همراه با تایر پارس دلایل لرزش موتور و همچنین روش های برطرف کردن آن را با یکدیگر مرور خواهیم کرد.

وقتی ماشین لرزش دارد، کدام قسمت‌ها باید بررسی شود؟

وجود مشکل در لاستیک‌ها، چرخ‌ها، ترمز، کلاچ، فرمان، سیستم تعلیق، محورها و در نهایت موتور از شایع‌ترین دلایل لرزش خودرو است. ابتدا باید تشخیص دهید که لرزش از کجاست و دقیقا چه زمانی شروع می‌شود. هر نوع لرزش، نشانه‌ای است که به شما برای یافتن علت اصلی آن راهنمایی می‌کند. برای مثال، آیا لرزش‌ها فقط موقع شروع به حرکت یا شتاب‌گرفتن اتفاق می‌افتد یا وقتی ترمز می‌گیرید؟ آیا لرزش خودرو را در سرعت زیاد احساس می‌کنید؟ وقتی شتاب می‌گیرید و سرعت‌تان را افزایش می‌دهید، لرزش هم بیشتر می‌شود؟ پس از تشخیص باید جایی را که احتمالا باعث مشکل شده است بررسی کنید.

۱. لاستیک‌ها

شایع‌ترین دلیل لرزش خودرو، وجود مشکل در لاستیک‌های ماشین است. برخی از این مشکلات عبارت‌اند از:

• خارج شدن لاستیک از حالت تعادل یا بالانس

اگر لرزش ماشین در سرعت بالا (مثلا ۹۰ کیلومتربرساعت) تشدید می‌شود، اما در سرعت پایین محسوس نیست، مشکل از بالانس نبودن لاستیک‌هاست. لاستیک‌ها را بررسی کنید و ببینید آیا روی سطح آن در برخی نقاط، آج لاستیک کاملا صاف شده است؟ اگر پاسخ مثبت است، لاستیک‌ها بالانس نیستند.

• کم باد شدن لاستیک‌ها

لاستیک کم باد هم می‌تواند باعث لرزش خودرو در سرعت بالا شود. اگر لاستیک را بررسی کردید و دیدید آج آن صاف نشده است، میزان باد آن را بررسی کنید. البته این مشکل فقط باعث لرزش خودرو نمی‌شود؛ اگر مدتی طولانی با لاستیک کم باد رانندگی کنید ممکن است حتی بترکد.

• وجود ناهمواری در لاستیک‌ها

لاستیک‌ها در دست‌اندازهای جاده‌ای به‌مرور شکل یکنواخت و کروی خودشان را از دست می‌دهند. برای مثال ممکن است نخ آنها موج‌دار شود یا در یک طرف ساییدگی پیدا کنند. این ناهمواری یکی دیگر از دلایل لرزش خودرو در سرعت بالا است.

• خرابی لاستیک‌ها

اگر لاستیک از شکل افتاده یا از رده خارج شده باشد، اگر آج آن از بین رفته یا تسمه‌های داخلی آن از بدنه لاستیک جدا شده باشند، ممکن است در سرعت پایین (کمتر از ۳۰ کیلومتربرساعت) خودرو لرزش داشته باشد. احتمال دارد لاستیک از ابتدا در کارخانه معیوب تولید شده باشد یا اینکه به‌دلیل دست‌اندازهای جاده به این روز افتاده باشد.

• آسیب‌دیدگی رینگ‌ها

یکی از دلایل احتمالی لرزش خودرو رینگ‌ها هستند. بد رانندگی کردن، با سرعت زیاد از روی سرعت‌گیرهای بزرگ ردشدن و افتادن در چاله‌ها و دست‌اندازها، ممکن است باعث خم‌شدن رینگ و آسیب به لاستیک‌ها شود که لرزش خودرو را در پی دارد.

• کم بودن مقاومت چرخشی لاستیک‌ها

این لاستیک‌ها که فاق کوتاه هم نامیده می‌شوند، بیشتر در ماشین‌های هیبریدی و EV به کار می‌روند. این لاستیک‌ها مقاومت و کشش را کاهش می‌دهند و مخصوصا سر پیچ‌ها، فرمان‌پذیری بهتری به خودرو می‌دهند. بااین‌حال رانندگی با آنها برای بیشتر رانندگان دشوار است، به‌همین‌دلیل کمتر پیش می‌آید کسی از این لاستیک‌ها استفاده کند. اگر درهنگام عبور از کوچک‌ترین دست‌انداز در جاده لرزش را در اتاق ماشین احساس می‌کنید و چنین لاستیک‌هایی دارید، بدانید مشکل از آنهاست.

۲. چرخ‌ها

بعد از لاستیک‌ها شایع‌ترین علت لرزش خودرو چرخ‌ها هستند. بیایید ببینیم برای چرخ چه مشکلی پیش می‌آید که خودرو می‌لرزد.

• نامتعادل بودن و آسیب‌دیدگی چرخ‌ها

هنگامی که با ماشین در چاله یا دست‌انداز با عمق زیاد می‌افتید، اگر به لاستیک‌ها آسیب نرسد، ممکن است چرخ‌ها از حالت بالانس خارج شوند یا آسیب ببینند. البته تشخیص این مشکل برای شما تا حدودی دشوار است و باید مکانیک آن را بررسی کند. اگر فکر می‌کنید مشکل این است، به تعمیرگاه خودرو مراجعه کنید.

• انحراف چرخ‌ها

وقتی چرخ‌ها از چرخش دایره‌وار کامل خودشان انحراف پیدا کرده باشند، لرزش خودرو را حس می‌کنید. برای اندازه‌گیری میزان انحراف به دستگاه مخصوص نیاز است. این دستگاه مدرج، کوچکترین انحراف را پیدا می‌کند.

• فرسودگی بلبرینگ‌های چرخ

اگر لرزش را در فرمان ماشین احساس می‌کنید این احتمال وجود دارد که بلبرینگ‌های چرخ فرسوده یا آسیب‌دیده باشند. بلبرینگ‌های چرخ معمولا به‌اندازه عمر ماشین دوام می‌آورند، اما اگر کارتان طوری است که دائما درحال رانندگی هستید، مسافت‌های طولانی را می‌روید و برمی‌گردید یا رفتارتان با ماشین در حال رانندگی درست نیست، عمرشان کوتاه می‌شود.

حتما بخوانید: نکاتی درباره تنظیم موتور خودرو که باید بدانید

۳. سیستم ترمز

پس از لاستیک یا چرخ، بیشترین دلیل لرزش خودرو به اجزای سیستم ترمز برمی‌گردد.

• وجود مشکل در روتور/ دیسک ترمز

اگر ضخامت روتور یا دیسک‌های ترمز تغییر کرده باشد، تاب برداشته یا از حالت دایره‌ای خارج شده باشند، هنگام ترمزگرفتن ماشین لرزش خواهد داشت. یعنی هربار که پدال ترمز را فشار می‌دهید، لرزش را احساس می‌کنید. دیسک ترمز حتی ممکن است به‌دلیل ساییدگی یا پارگی شدید تاب بردارد و باعث لرزش ماشین شود. ممکن است لنت‌ها هم آسیب دیده باشند.

• چسبندگی کولیس به دیسک ترمز

اگر کولیس ترمز به دیسک ترمز بچسبد، هنگامی‌که بیشتر از ۷۰ کیلومتربرساعت سرعت دارید، لرزش را در غربیلک فرمان احساس می‌کنید. همچنین بعد از توقف، ممکن است بوی سوختگی احساس کنید.

• تغییر شکل درام ترمز

درست مانند دیسک ترمز، درام ترمز هم ممکن است از حالت دایره‌ای خارج شود. در این صورت وقتی پدال ترمز را فشار می‌دهید، علاوه بر لرزش فرمان، صدای خراشیدن یا جیغ‌کشیدن احساس خواهید کرد.

۴. کلاچ

یکی دیگر از دلایل لرزش موتور مشکل در سیستم کلاچ است. کلاچ‌گرفتن در ابتدای حرکت و تعویض دنده به دنده ۱، برای عوض‌کردن دنده‌ها و در هنگام ترمز کامل ضروری است. از بین اینها، معمولا لرزش ماشین هنگام حرکت و زمانی اتفاق می‌افتد که به اصطلاح نیم کلاچ می‌گیرید (دنده را به دنده ۱ تغییر می‌دهید و آرام پای خود را از کلاچ برمی‌دارید). البته لرزش خفیف طبیعی است، اما اگر لرزش شدید باشد نشانه وجود مشکل در کلاچ است.علت لرزش ماشین درهنگام نیم کلاچ به چند عامل برمی‌گردد که ازجمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• تمام‌شدن صفحه کلاچ

• تمام‌شدن دیسک

• فرسودگی یا ساییدگی فلایویل

• مشکل در فنرهای سیستم کلاچ

۵. فرمان خودرو

سیستم فرمان هم ممکن است باعث لرزش خودرو شود. مشکلات مربوط به آن عبارت‌اند از:

• شل ‌بودن یا فرسودگی اجزای فرمان

با گذشت زمان، بسیاری از اجزای فرمان فرسوده یا شل می‌شوند. اگر هنگام رانندگی در مسیر منحنی یا پیچ‌ها، غربیلک فرمان می‌لرزد اما در مسیر مستقیم مشکل ندارد، انتهای تای رادها فرسوده شده است. برای رفع مشکل لرزش فرمان، چه سیبک باشد چه انتهای تای راد، آنها را تعویض می‌کنند.

• خرابی فرمان هیدرولیک

اگر مشکل از فرمان هیدرولیک باشد، ماشین در پیچ‌ها می‌لرزد اما در مسیر مستقیم مشکل ندارد.

۶. سیستم تعلیق

ازآنجاکه سیستم تعلیق به سیستم فرمان متصل است، منطقی است که جزو دلایل لرزش موتور محسوب شود.

• هم‌تراز نبودن سیستم تعلیق

اگر هنگام رانندگی در چاله یا دست‌انداز افتاده باشید و سیستم تعلیق ماشین از حالت تراز خارج شود، در هر سرعتی (چه بالا چه پایین) لرزش ماشین را احساس می‌کنید.

• شل‌شدن اجزای سیستم تعلیق

اگر خودروی شما فقط گاهی اوقات در سرعت خاصی (برای مثال هر بار در سرعت ۷۰) می‌لرزد، ممکن است اجزای سیستم تعلیق یا بلبرینگ‌ها شل باشند. یکی از نشانه‌های دیگر آن این است که وقتی با سرعت‌گیرها برخورد می‌کنید لرزش افزایش پیدا می‌کند و تازمانی‌که خودرو متوقف شود همچنان ادامه دارد.

• ساییدگی اجزای تعلیق

اگر اجزایی مانند سیبک‌ها و بوش‌های بازوی کنترل در سیستم تعلیق ساییدگی داشته باشند، ممکن است هم در سرعت‌های بالا و هم هنگام ترمزکردن، لرزش را احساس کنید. وقتی این دو مورد با هم هستند، احتمال را به ساییدگی اجزای سیستم تعلیق بدهید.

۷. اکسل یا محور

آخرین قسمتی که قبل از موتور باید بررسی شود محورها هستند. سه بخش در محورها باید به‌عنوان علت لرزش ماشین بررسی شوند.

• خم‌شدن محور

رانندگی در مسیر چاله‌چوله می‌تواند خسارت زیادی به ماشین وارد کند که به‌مرور زمان خودش را نشان می‌دهد. یکی از این مشکلات، خم‌شدن محور یا اکسل است. اگر لرزش ماشین هنگام گاز دادن در سرعت بالا به‌منظور افزایش سرعت اتفاق می‌افتد محور خم شده است. هرچه سریع‌تر رانندگی کنید، لرزش بیشتری را احساس می‌کنید. علاوه‌برآن در سربالایی هم ممکن است ماشین لرزش داشته باشد.

• آسیب‌دیدگی میل گاردان یا میل‌لنگ

میل گاردان با سرعت زیاد می‌چرخد و نیروی موتور را به محور‌ها و چرخ‌های عقب در ماشین‌های دیفرانسیل عقب (یا محورها و چرخ‌های جلو در ماشین‌های دیفرانسل جلو) منتقل می‌کند. اگر این میله خم شده باشد یا آسیب‌دیده باشد، ممکن است باعث لرزش شدید ماشین شود.

• فرسودگی مفصل‌های محور یا اکسل CV

اتصالات محور CV در انتهای این محور لاستیکی هستند و پوشش آکاردئونی‌شکل دارند. اگر این پوشش پاره شود، امکان ورود خرده‌ریزها، گردوغبار و آلودگی سطح جاده را به درون اتصالات فراهم می‌کند و باعث آسیب‌دیدگی آنها می‌شود که لرزش خودرو را به دنبال دارد. علت لرزش خودرو در سربالایی همین مشکل در مفاصل اکسل CV است.

۸. موتور

از دیگر دلایل لرزش موتور خود موتور است که باید بررسی شود. بعضی از قسمت‌های موتور ممکن است به دلایلی باعث لرزش خودرو شوند.

• فرسودگی شمع‌ها

شمع‌های کثیف یا فرسوده می‌توانند باعث شوند موتور در یک یا چندسیلندر دچار بدسوزی یا احتراق ناقص شود. اگر ماشین در حالت ایستاده یا در سرعت‌گرفتن می‌لرزد دلیلش همین است.

• وجود مشکل در فیلترها و ورودی‌های سوخت و هوا

اگر فیلترهای هوا مسدود، کثیف یا آسیب‌دیده باشند، اکسیژنی که برای فرایند احتراق لازم است کاهش می‌یابد و این نیز به‌نوبه خود به کاهش مقدار سوخت موجود منجر خواهد شد، زیرا جریان سوخت به مقدار هوای ورودی مربوط می‌شود. به‌دلیل کمبود هوا و سوخت در موتور، ماشین می‌لرزد. همین امر درباره فیلترهای سوخت مسدودشده هم صادق است. اگر مشکل از احتراق ناقص باشد، متوجه لرزش ماشین در حالت ایستاده و درجا خواهید شد. گاهی ممکن است در هنگام شتاب‌گرفتن هم ماشین بلرزد یا اول به‌خوبی حرکت کند و مدت کوتاهی پس از حرکت لرزش شروع شود.

• شل یا جداشدن شیلنگ‌ها

اگر هر کدام از شیلنگ‌ها ازجمله شیلنگ حامل مخلوط سوخت – هوا، حامل مایع خنک‌کننده رادیاتور یا خلاء ترک خورده، شکسته یا شل شده باشند، موتور درست کار نمی‌کند. این امر باعث می‌شود که ماشین دچار لرزش شود.

• شکستگی دسته موتور

دسته‌های موتور بین موتور و بدنه خودرو قرار دارند و لرزش موتور را جذب می‌کنند. اگر هر یک از دسته موتورها شکسته باشند، لرزش موتور را در اتومبیل احساس خواهید کرد. برای مثال، علت لرزش دسته‌دنده در دنده ۲ یا ۴، شکستگی دسته موتور است. یادتان باشد که اگر مشکل از دسته موتور باشد، لرزش ماشین در حالت ایستاده به‌شکل قابل‌توجهی کاهش خواهد یافت. این نشانه می‌تواند به شما در تشخیص این مشکل کمک کند.

• معیوب بودن تسمه تایم

تسمه تایم وظیفه همگام‌سازی دریچه‌های ورودی و دریچه اگزوز را با حرکت پیستون‌ها به‌عهده دارد. هر مشکلی در تسمه تایم یا اجزای آن، باعث می‌شود کالیبراسیون دقیق انجام نشود و موتور لرزش داشته باشد.

سخن آخر

موتور قلب تپنده‌ای هر خودرویی می‌باشد که به دلایل مختلفی دچار لرزش‌های نامتعارف و غیر معمولی می‌شود. لرزش موتور از آزار دهنده‌ترین اتفاقاتی می‌باشد که ممکن است برای هر خودرویی اتفاق بیفتد و اگر سریعاً به رفع آن نپردازید با مشکلات بیشتر و هزینه‌های بسیار بالاتری روبرو خواهید شد. پس به علائم و نشانه‌ها توجه کنید و گوش شنوایی برای موتور خودرو خود باشید.